ยาดมส้มโอมือ ส่วนผสมหลักคือ สมุนไพรส้มโอมือ มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ส้มมือ(ทั่วไป), ฝูโส่ว ฝูโส่วกัน (จีนกลาง) เป็นต้น
[2] ในอินเดียเรียก Bara nimbu ส่วนฝรั่งมักเรียกกันว่า “ส้มนิ้วพระหัตถ์” และชาวจีนจะเรียกว่า “ฝูโส่ว” หรือ “ฝอโส่ว” ซึ่ง แปลว่า นิ้วพระหัตถ์เช่นเดียวกัน
เจ้าจอมสดับ หรือเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ เป็นเจ้าจอมในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้ที่มีชื่อเสียงในรั้ววังหลวง นอกจากท่านจะมีความสามารถในเรื่องการขับร้อง เชี่ยวชาญในเครื่องดนตรีไทยแล้ว ท่านยังเป็นผู้คิดเมนูน้ำพริกลงเรือ น้ำอบปรุงจรุงรส และเครื่องหอม จนเป็นที่กล่าวขานว่าเป็นกลิ่นชาววังเครื่องหอมที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือ
ยาดมส้มโอมือ คือการนำเปลือก
ส้มโอมือหรือเปลือกส้มโอ มาผสมกับเครื่องเคราใช้ดมแก้หวัด วิงเวียน เป็นลม สำหรับยาดมสูตรเจ้าจอมสดับนั้น จะใช้สัญลักษณ์เป็นรูปซอสามสายและชฎาอยู่คู่กันเป็นเครื่องหมายการค้าของยาดมส้มโอมือ ผู้ช่วยศาสตราจารย์พันธ์ศักดิ์ วรรณดี รองผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ได้เล่าความเป็นมาของตำรับยาดมส้มโอมือตำรับของเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ให้ผู้เขียนฟังว่า
“…ตำรับของเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากคุณครูเลื่อน สุนทรวาทิน ว่าเป็นตำรับของพระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิน) บิดาของคุณครูเลื่อน ในนามยาดมท่านเจ้าคุณ ยาดมส้มโอมือตำรับนี้ ได้เคยนำมาถวายพระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา ณ พระตำหนักสายสุทธานภดล เมื่อครั้งที่พระยาเสนาะดุริยางค์ได้มาคุมซ้อมบรรเลงดนตรี เรื่องพระราชนิพนธ์เงาะป่าในรัชกาลที่ 5 ในสมัยรัชกาลที่ 7…”สำหรับสูตรตำรับ
ยาดมส้มโอมือ ผู้เขียนคัดมาจากบทความ ในหนังสืออนุสรณ์งานศพเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับในรัชกาลที่5 (2526) ได้อธิบายถึงวิธีการทำยาดมส้มโอมือไว้ดังนี้ “…หากไม่มี
ส้มโอมือก็ใช้เปลือกส้มโอแทน ใช้แต่เปลือกส้มโอเอามานึ่งเหมือนการดองมะนาวมะกรูด เสร็จแล้วเอามาผึ่งพอหมาดๆ คนโบราณเขาจะต้องกำส้มโอ
จนเล็กๆ บรรจุลงในถ้ำยาดม แต่ก่อนจะบรรจุจะต้องผสมพิมเสน การพลูและน้ำมันหอมเข้าด้วยกันเสียก่อน แล้วบรรจุลงในถ้ำยาดม.
ยาดมส้มโอมือ สูตรเจ้าจอมสดับ นิยมทำเป็นของชำร่วย แจกเป็นของที่ระลึก ของแท้หลอดหนัก ยาดมส้มโอมือนั้น นิยมนำมาแจก เป็น
ของชำร่วยงานศพ เพราะสามารถใช้ประโยชน์ได้และยังดูดีมีราคา ยาดมส้มโอมิือสูตรเจ้าจอมสดัป ต้นตำรับ
สนใจ
ของชำร่วยงานศพ ส้มโอมือ
086-909-9921
www.arrairak.comตำรับของ{เจ้าจอม|พระสนม}หม่อมราชวงศ์สดับ ลดา{วัลย์|เถาวัลย์} ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจาก{คุณครู|อาจารย์}เลื่อน {สุนทร|ไพเราะ|เพราะ|เสนาะ}วาทิน ว่าเป็นตำรับของพระยา{เสนาะ|น่าฟัง|เพราะ|ไพเราะ}{ดุริยางค์|ดนตรี} (แช่ม {สุนทร|ไพเราะ|เพราะ|เสนาะ}วาทิน) {บิดา|พ่อ}ของ{คุณครู|อาจารย์}เลื่อน {ในนาม|ในชื่อ}ยาดมท่านเจ้าคุณ ยาดมส้มโอมือตำรับนี้ ได้เคย{นำมา|เอามา}{ถวาย|มอบ|มอบให้}พระวิ{มาดา|แม่|มารดา|คุณแม่|มาตุรงค์|มารดร|มาตา|มาตุ|มาตุเรศ|ชนนี}{เธอ|คุณ} กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา ณ พระตำหนักสายสุทธา{นภดล|พื้นฟ้า|ท้องฟ้า|นภา} เมื่อครั้งที่พระยา{เสนาะ|น่าฟัง|เพราะ|ไพเราะ}{ดุริยางค์|ดนตรี}ได้มาคุม{ซ้อม|ฝึก|ฝึกซ้อม}{บรรเลง|เล่นเพลง|ร้องเพลง}ดนตรี เรื่องพระราชนิพนธ์เงาะป่าในรัชกาลที่ 5 ใน{สมัย|ยุค}รัชกาลที่ 7…”สำหรับสูตรตำรับยาดมส้มโอมือ {ผู้เขียน|คนเขียน|นักเขียน}{คัด|คัดเลือก}มาจากบทความ ในหนังสือ{อนุสรณ์|ที่ระลึกนึกถึง}{งานศพ|งานฌาปนกิจศพ}{เจ้าจอม|พระสนม}หม่อมราชวงศ์สดับในรัชกาลที่5 (2526) ได้{อธิบาย|ชี้แจง}ถึง{วิธีการทำ|การทำ|แนวทางการทำ|กระบวนการทำ|วิธีทำ|ขั้นตอนการทำ}ยาดมส้มโอมือไว้{ดังนี้|ดังต่อไปนี้} “…{หากไม่มี|หากว่าไม่มี|ถ้าหากว่าไม่มี|ถ้าเกิดว่าไม่มี}ส้มโอมือก็ใช้เปลือกส้มโอแทน ใช้{แต่|แต่ว่า|แม้กระนั้น}เปลือกส้มโอเอามานึ่ง{เหมือน|ราวกับ|เสมือน}{การดอง|การหมักดอง|การหมัก}มะนาวมะกรูด เสร็จแล้วเอามาผึ่ง{พอ|พอเพียง|เพียงพอ}หมาดๆ{คนโบราณ|คนสมัยก่อน|คนรุ่นก่อน|คนรุ่นเก่า|คนสมัยเก่า}เขา{จะต้อง|จำเป็นต้อง|จำเป็นที่จะต้อง|จำเป็นจะต้อง|ควรต้อง|จึงควร|ต้อง}กำส้มโอ
{จน|จนกระทั่ง|จนถึง|กระทั่ง}เล็กๆ{บรรจุ|ใส่}ลงในถ้ำยาดม {แต่ก่อน|เมื่อก่อน}จะ{บรรจุ|ใส่}{จะต้อง|จำเป็นต้อง|จำเป็นที่จะต้อง|จำเป็นจะต้อง|ควรต้อง|จึงควร|ต้อง}ผสมพิมเสน การพลู{และ|และก็|แล้วก็|รวมทั้ง}น้ำมันหอมเข้าด้วยกัน{เสียก่อน|ซะก่อน} แล้ว{บรรจุ|ใส่}ลงในถ้ำยาดม.ยาดมส้มโอมือ สูตร{เจ้าจอม|พระสนม}สดับ นิยมทำเป็น{ของชำร่วย|ของแจก|ของที่ระลึก|ของกำนัล|ของฝาก} แจกเป็นของ{ที่ระลึก|ของที่ระลึก} {ของแท้|ของจริง}หลอดหนัก ยาดมส้มโอมือนั้น นิยม{นำมา|เอามา}แจก เป็นของ{ชำร่วย|ของชำร่วย}{งานศพ|งานฌาปนกิจศพ} {เพราะ|เพราะว่า|เพราะเหตุว่า|เนื่องจาก|เนื่องจากว่า|ด้วยเหตุว่า}สามารถใช้ประโยชน์ได้{และ|และก็|แล้วก็|รวมทั้ง}ยังดูดี{มีราคา|ราคาแพง|แพง} ยาดมส้มโอมิือสูตร{เจ้าจอม|พระสนม}สดัป {ต้นตำรับ|เจ้าตำรับ}
{สนใจ|พอใจ|พึงพอใจ}{ของชำร่วย|ของแจก|ของที่ระลึก|ของกำนัล|ของฝาก}{งานศพ|งานฌาปนกิจศพ} ส้มโอมือ
